انواع نژادهای قارچ های خوراکی و تاریخچه پرورش قارچ

تاریخچه پرورش قارچ خوراکی: از نظر تاریخچه پرورش قارچ در هاله ای از ابهام به سر برده. آزتکها از قارچها به عنوان مواد توهم زا در فالگیری استفاده میکردند وقارچ را گوشت خدا می نامید ند. ولی بدون شک معلوم شده است که قارچ شی-ای تا که در ژاپن وقارچ برنج در چین تقریبآ از دو هزار سال قبل با ساده ترین روش والهام از طبیعت بر روی چوب درختان کشت میشده است و تکنولوژی روش کاشت این قارچها جزو هنرهای خیلی قدیمی و محرمانه این سرزمینها بوده است. فقط تاریخ مشخص در پرورش قارچ دکمه ای بدست آمده است که طبق آن کاشت این قارچ در حدود 700 سال قبل از میلاد در حومه پاریس بوسیله یک باغبان ناشناس فرانسوی صورت گرفت.کشت قارچ در گلخانه ها برای اولین بار در حدود سال 1754 در سوئد ابداع شد و سپس به انگلستان و سایر نقاط اروپا گسترش یافت. در سال 1910 در ایالات متحده آمریکا سالنهای استاندارد پرورش قارچ ساخته شد.توسعه تجربه تکنولوژی از یک سو و یاری جستن از دانشمندان از سوی دیگر زمینه بوجود آمدن ایزوله های خالص در نهایت تهیه بذرخالص- امکان تولید صنعتی قارچ را در سطح وسیع فراهم آورد. و در انستیتو پاستور فرانسه روشهای علمی کشت و جوانه زدن اسپور و تولید آسان در شرایط تبدیل ابداع نمودند و تا سال 1905 به صورت یک راز در اختیار انستیتو پاستور باقی ماند.سیند ن: در سال 1932 تهیه بذر قارچ روی غلات را ابداع کرد و سبب تحویل انقلاب صنعتی در تهیه کمپوست مصنوعی برای صنعت پرورش قارچهای خوراکی را بوجود آورد.در طی بیست سال گذشته به دلیل ماشینی شدن تکنولوژی پرورش قارچ و انجام تحقیقات بنیادی بسیاری از مسائل و مشکلات تئلید صنعتی حل شده و مسائل علمی مختلف مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است تا حداکثر تولید محصول در واحد سطح به دست آید.نکته جالب: پرورش قارچ تروفل بر روی نهالهای جان درخت بلوط صورت میگیرد. که این بستر کاشت درخت بلوط را قبل از کاشت با قارچ تروفل آلوده کرده و سپس به مدت 2تا 3سال در گلخانه به طور موقت کشت میشوند.

لطفا برای مشاهده بقیه مطلب روی کلمه ادامه مطلب در زیر کلیک نمائید

تاریخچه پرورش قارچ خوراکی: از نظر تاریخچه پرورش قارچ در هاله ای از ابهام به سر برده. آزتکها از قارچها به عنوان مواد توهم زا در فالگیری استفاده میکردند وقارچ را گوشت خدا می نامید ند. ولی بدون شک معلوم شده است که قارچ شی-ای تا که در ژاپن وقارچ برنج در چین تقریبآ از دو هزار سال قبل با ساده ترین روش والهام از طبیعت بر روی چوب درختان کشت میشده است و تکنولوژی روش کاشت این قارچها جزو هنرهای خیلی قدیمی و محرمانه این سرزمینها بوده است. فقط تاریخ مشخص در پرورش قارچ دکمه ای بدست آمده است که طبق آن کاشت این قارچ در حدود 700 سال قبل از میلاد در حومه پاریس بوسیله یک باغبان ناشناس فرانسوی صورت گرفت.کشت قارچ در گلخانه ها برای اولین بار در حدود سال 1754 در سوئد ابداع شد و سپس به انگلستان و سایر نقاط اروپا گسترش یافت. در سال 1910 در ایالات متحده آمریکا سالنهای استاندارد پرورش قارچ ساخته شد.توسعه تجربه تکنولوژی از یک سو و یاری جستن از دانشمندان از سوی دیگر زمینه بوجود آمدن ایزوله های خالص در نهایت تهیه بذرخالص- امکان تولید صنعتی قارچ را در سطح وسیع فراهم آورد. و در انستیتو پاستور فرانسه روشهای علمی کشت و جوانه زدن اسپور و تولید آسان در شرایط تبدیل ابداع نمودند و تا سال 1905 به صورت یک راز در اختیار انستیتو پاستور باقی ماند.سیند ن: در سال 1932 تهیه بذر قارچ روی غلات را ابداع کرد و سبب تحویل انقلاب صنعتی در تهیه کمپوست مصنوعی برای صنعت پرورش قارچهای خوراکی را بوجود آورد.در طی بیست سال گذشته به دلیل ماشینی شدن تکنولوژی پرورش قارچ و انجام تحقیقات بنیادی بسیاری از مسائل و مشکلات تئلید صنعتی حل شده و مسائل علمی مختلف مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است تا حداکثر تولید محصول در واحد سطح به دست آید.نکته جالب: پرورش قارچ تروفل بر روی نهالهای جان درخت بلوط صورت میگیرد. که این بستر کاشت درخت بلوط را قبل از کاشت با قارچ تروفل آلوده کرده و سپس به مدت 2تا 3سال در گلخانه به طور موقت کشت میشوند.

انواع نژادهای قارچ خوراکی

انواع نژادهای قارچ های خوراکی

 قارچ های صدفی

قارچ صدفی دینگری  Pleurotus Sajor-Caju ( Fr ) Singer    

  که این قارچ اولین بار جاندیک وکاپور در هندئستان جمع آوری و از ان کشت خالص تهیه کرد این قارچ به علت رشد آسان و باردهی عالی و مزه خوب بسرعت به صورت یک گونه تجاری در بسیاری از کشورها بخصوص آسیای جنوب شرقی مورد بهره برداری قرار گرفت .

 قارچ صدفی خرما       Pleurotus Pulmonarius ( Fr ) Quelet      

 این قارچ تا کنون تحت نامهای مختلف از جمله قارچ هندی، قارچ خرما نامیده شده است قطر اسپورها از 15 میکرومتر تجاوز می کند این گونه دارای یک پوشش مجزا و یک حلقه پایدار بر روی ساقه است سیستم هیفی آن نیز ترکیبی از فرمهای دی میتیک و تری میتیک است در شرق ایالات متحده، این قارچ درختان سخت چوب را مورد حمله قرار می دهد در حالی که در نواحی مرتفع روی سوزنی برگهایی چون پیسیا و نراد رشد می کند این قارچ به طور معمول در بهار و تابستان یتفت می شود .

قارچ صدفی صدف درخت

Pleurotus Osteratus ( Jacquin Ex  Fries ) Kummer    

 در جنگل های چوب سخت قرار دارد این قارچ روی تعدادی زیادی از مواد سلولزی قادر به رشد است این قارچ به نامهای از جمله قارچ صدفی، تپه صدفی، صدف درخت، قارچ حصیری و غیره نامیده شده است رنگ ارقام تحت تاثیر نژاد و حرارت محیط تغییر می یابد ساقه به صورت نا متقارن و غیر مرکزی یه کلاهک متصل می شود بافت کلاهک نازک و در بعضی به صورت منفرد است این قارچ در مجموع در مناطق معتدله و در جنگلهای گرمسیری جهان انتشار دارد .

قارچ صدفی طلایی Pleurotus Citrinopileatus Singer     

  از نظر جذابیت و شادابی ظاهری تعداد کمی از قارچ های صدفی مانند این قارچند این گونه بسیار ترد و شکننده بوده، حمل ونقل و جابجایی آن پس از برداشت برای نواحی دور مشگا است طعم این قارچ در ابتدا تند و تلخ است اما بعد از پخت طعمی با بوی تند گردو دارد این قارچ بومی جنگلهای چین، جنوب ژاپن، و مناطق نزدیک آن است .

قارچ شاه صدف   Pleurotus Eryngii  ( De Candolle Ex Fries ) Quelet Sensulato

 قارچ شاه صدف با داشتن بهترین مزه، نام مناسب شاه صدف را به خود اختصاص داده است شاه صدف با بافت سفت و محکم است این قارچ با ترجیح چوبهای خشبی درختان جنگلی به آسانی پرورش می یابد هر چند این قارچ بر روی کاه غلات نیز رشد می کند شاه صدف در سرتاسر جنوب اروپا، مرکز آفریقا، مرکزآسیا و جنوب شوروی سابق، استان کهکیلویه و بویراحمد ایران یافت  می شود این قارچ خاکزی است و بر روی ریشه های دفن شده درختان چوبی رشد می کند .

قارچ صدفی آبالون  Pleurotus Cystidiosus O.K Miller   

 از جالبترین قارچ های صدفی در جهان به شمار می رود در حقیقت گونه های درون این گروه دو شکلی بوده و دارای چرخه زندگی جنسی و غیر جنسی می باشد در مقیاس تجاری در آسیا بویژه تایوان و تایلند کشت می شود این قارچ را در منابع علمی قارچ آبالون، قارچ صدفی افرا، قارچ صدفی میلر نامیده اند .

قارچ صدفی صورتی یا سالمون    Pleurotus Djamor ( Fries ) Boedjin Sensylato

 این گونه شامل مخلوطی از قارچ های صدفی صورتی رنگ است . واریته های صدفی صورتی رنگ معمولترین قارچ های صدفی وحشی در تمام نواحی آب و هوایی گرمسیری دنیا می باشد . این گونه که به دلیل سرعت برای باردهی، توانایی در رشد بر روی دامنه وسیعی از مواد لیگنو سلولزی و مقاومت نسبت به درجه حرارت بالا کاملا شناخته شده است این قارچ به نام های قارچ سالمون، قارچ توت فرنگی، قارچ فلامینگو، تاکیدروهیراتیک( ژاپنی ) و غیره در منابع علمی نامیده میشود .

 قارچ صدفی ترخون    Pleurotus Euosmus ( Barkley apud Hussey ) Saccardo

 این قارچ به خاطر عطر و طعم خاص آن ( بوی ترخون ) و اندازه اسپور قابل تشخیص است اندازه اسپور اساسا 12 تا 14 میکرون بزرگتر از اسپورهای 5/7 تا 11 میکرونی مجموع نژادهای اروپایی است رنگ قارچها در ابتدا زرد متمایل به قرمز تا خرمایی رنگ است که با گذشت زمان قهوه ایی تیره می شود .

 قارچ خوراکی والاریلا   Paddy Straw Mushroom    

قارچ خوراکی کاه دوست یا قارچ چینی یکی دیگر از قارچ های خوراکی است که در مناطق معتدل و گرمسیری رشد می کند قارچی بسیار خوشمزه که روی کاه و کلش بویژه ساقه های برنج براحتی رشد می کند چینیان اولین افرادی بودند که بیش از 1000 سال پیش موفق به تولید این قارچ به روش مصنوعی شدند قارچ چینی بویژه پس از پخته شدن طعم و مزه بسیار مطبوعی دارد به همین علت در کشورهای که این قارچ تولید می شود مردم آن را بر قارچ دکمه ای ترجیح می دهند متاسفانه این قارچ تا کنون در کشور ما تولید نشده است .

قارچ خوراکی شی تاکه (قارچ جنگل ) Lentinula Edodes ( Berkeley ) Pegler     

قارچ جنگلی یکی از مواد لذیذ و سنتی در کشورهای ژاپن چین و کره است حدود هزار سال است که این  قارچ تحت شرایط طبیعی در مناطق خنک و کوهستانی آسیا بر روی قطعات چوب درختی کشت و پرورش داده میشود در حال حاظر چندین رقم از این قارچ شناسایی شده و طی چند دهه اخیر روشهای مناسبی برای تسهیل و پرورش هر چه مطلوبتر قارچ در شرایط مصنوعی پیشنهاد شده است .

 گوش چوب  Auricularia Polytricha  ( Montagne ) Saccardo   

 اینقارچ با جذابیتی غیر معمول در بافت موقع خوردن طعم و مزه قابل توجهی ندارد این قارچ در آسیای درور ارزش زیادی ندارد و عموما در سوپ استفاده می شود بمحض خشک شدن گوشهای چوب، چروکیده شده و به صورت بخش کوچکی از اندازه اصلی قارچ در می آید و بمجرد تماس با آب ، آن را جذب و اندازه  شکل اولیه خود را پیدا می کند . این قارچ به نا مهای گوش چوب ، چوش درخت ، گوش ماوییور ، گوش یهود ، قارچ گوش ودر ژاپن به نام کیکوریج نامیده شده است .

 قارچ کوپرینوس یا مرد پشمالو   Coprinus Comatus ( Muller Fries ) S.F Gray

 قارچ مرد پشمالو برای مدتهای مدید به عنوان مطلوب ترین قارچ مورد توجه دوستداران قارچ آمریکایی و اروپایی بوده است . تشخیص آن بسیار ساده است و با رشد متراکم بر روی بستر و تولید کلاهک های قابل توجه امکان اشتباه را به حداقل می رساند . بافت شکننده و شیوه منحصر به فرد خود نابودی که با عطر ملایم و بسیار مطلوب همراه است .این قارچ به شدت مورد توجه جمع آوری کنندگان و شکارچیان قارچ قرار گرفته است .این قارچ را میتوان در تمامی مناطق معتدل، در اواخر تابستان و پاییز یافت . در ایران این قارچ در دشتها و مراتع مناطق شمالی کشور حتی در جنگلها نیز بوفور دیده می شود .

قارچ خوراکی مرغ چوب یا رقص پروانه ای Grifola Frondosa ( Dicks : Fr .)  S.F  Gray

 این قارچ به نامهای قارچ رقص ابری ، و قارچ رقص پروانه ای در منابع علمی نامیده می شود . رنگ ان قهوه ای مایل به خاکستری تیره تا قهوه ای سیاه رنگ است شکل ظاهری انها با چشم ، براحتی قابل تشخیص می باشد . پراکنش این قارچ در مناطق معتدل شمالی و رشد آن در جنگلهای خزان دار است درشمال آمریکا و احتمالا کانادا ، در تمامی ایالات شمال شرقی و اتلانتیک پیدا می شود . پیدا می شود و گاهی در شمال غربی و جنوب غربی آمریکا نیز یافت می شود .

 سایر قارچ های خوراکی      Other Edible Mushrooms

  قارچ های پرورشی ( زراعی )

 فلامولینا ولوتیپس   Flammulina Velutipes ( Curtis : Fries ) singer  

 این قارچ تولید اندام های باردهی کوچکی می کند مه بسیار لذیذ و خوشمزه است . این قارچ در ژاپن در فصل زمستان در طبیعت با تخریب چوب روی تنه درختان برگ پهن رشد می کند . پرورش قارچ بر روی تنه درختان یا خاک اره صورت می گیرد . هر چند روی خاک اره قارچ ها رشد و کیفیت بهتری دارند . دوره کاشت از زمان بذر پاشی تا برداشت محصول سه ماه می باشد .مواد بستر عبارتتد از : خاک اره و سبوس برنج که حدود 58 تا 60 درصد آب به این مخلوط بستر اضافه می کنیم .

اگروسیبه اگریتا  Agrocybe aegerita  ( Brigantini ) Singer    

 این قارچ به قارچ خوراکی سپیدار ( کبوده ) معروف است و بوی مطبوع و جذب کننده ای دارد و بر روی بقایای درختان برگ ریز محصول بسیار خوبی  تولید می کند این قارچ در جنوب شرقی آمریکا به عنوان عامل مفید موثر و قابل استفاده در بازیافت و افزایش چرخه تبدیل بقایای ( بخصوص چوب ) معرفی شده است . سطح کلاهک صاف و رنگ آن در ابتدا ، از زرد مایل به خاکستری تا خاکستری تیره تغییر کرده و در نهایت قهوه ای شکلاتی می شود . چوب ، چیپس و خاک اره می تواند در طبیعت برای کشت قارچ مورد استفاده قرار گیرد .

مصرف قارچ به صورت تاره می باشد زیرا قارچ شباهت زیادی به قارچ دکمه ای طلایی داشته و بازاریابی آن اسان است . برای عرضه در بازار ، بهتر است برداشت قارچ قبل از پاره شدن پرده کلاهک صورت گیرد .

  اگاریکوس بیتورگیس  Agaricus Bitorquis     

 رشد این قارچ در مناطق معتدل ، در فصل پاییز ودر طبیعت است . اندام باردهی این قارچ نسبتا سفت با کلاهک صاف و سفید و در اندام های مختلف می باشد قطر کلاهک 5 تا 9 سانتیمتر است . محل اتصال کلاهک با ساقه به صورت حلقه ای به نام انالوس است این قارچ همان قارچی است که مورد استفاده ما قرار می گیرد و در بازار به اسم قارچ دکمه ای شناخته شده است این قارچ برای فروش تازه در سوپر مارکتها و فروشگا ههای مواد غذایی و همچنین برای حمل به مناطق دور با توجه به مقاومت نسبی آن به ضربه مناسب است پس از ظهور اندام باردهی – که به شکل ته سنجاق می باشد- رشد قارچ بسیار سریع و کلاهک قارچ بسرعت بزرگ می شود قارچها در حالت دکمه ای باید چیده شوند زیرا پس از باز شدن کلاهک کیفیت قارچ بشدت پایین می آید .

تاریخچه پرورش قارچ خوراکی:

از نظر تاریخچه پرورش قارچ در هاله ای از ابهام به سر برده. آزتکها از قارچها به عنوان مواد توهم زا در فالگیری استفاده میکردند وقارچ را گوشت خدا می نامید ند. ولی بدون شک معلوم شده است که قارچ شی-ای تا که در ژاپن وقارچ برنج در چین تقریبآ از دو هزار سال قبل با ساده ترین روش والهام از طبیعت بر روی چوب درختان کشت میشده است و تکنولوژی روش کاشت این قارچها جزو هنرهای خیلی قدیمی و محرمانه این سرزمینها بوده است. فقط تاریخ مشخص در پرورش قارچ دکمه ای بدست آمده است که طبق آن کاشت این قارچ در حدود 700 سال قبل از میلاد در حومه پاریس بوسیله یک باغبان ناشناس فرانسوی صورت گرفت.کشت قارچ در گلخانه ها برای اولین بار در حدود سال 1754 در سوئد ابداع شد و سپس به انگلستان و سایر نقاط اروپا گسترش یافت. در سال 1910 در ایالات متحده آمریکا سالنهای استاندارد پرورش قارچ ساخته شد.توسعه تجربه تکنولوژی از یک سو و یاری جستن از دانشمندان از سوی دیگر زمینه بوجود آمدن ایزوله های خالص در نهایت تهیه بذرخالص- امکان تولید صنعتی قارچ را در سطح وسیع فراهم آورد. و در انستیتو پاستور فرانسه روشهای علمی کشت و جوانه زدن اسپور و تولید آسان در شرایط تبدیل ابداع نمودند و تا سال 1905 به صورت یک راز در اختیار انستیتو پاستور باقی ماند.سیند ن: در سال 1932 تهیه بذر قارچ روی غلات را ابداع کرد و سبب تحویل انقلاب صنعتی در تهیه کمپوست مصنوعی برای صنعت پرورش قارچهای خوراکی را بوجود آورد.در طی بیست سال گذشته به دلیل ماشینی شدن تکنولوژی پرورش قارچ و انجام تحقیقات بنیادی بسیاری از مسائل و مشکلات تئلید صنعتی حل شده و مسائل علمی مختلف مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است تا حداکثر تولید محصول در واحد سطح به دست آید.نکته جالب: پرورش قارچ تروفل بر روی نهالهای جان درخت بلوط صورت میگیرد. که این بستر کاشت درخت بلوط را قبل از کاشت با قارچ تروفل آلوده کرده و سپس به مدت 2تا 3سال در گلخانه به طور موقت کشت میشوند.

پروتیین:

میزان پروتیین قارچهای خوراکی از حداقل 8/1 تا 9/5 درصد وزن تر قارچ گزارش شده است. بهترین عوامل موثر در میزان پروتیین قارچ عبارتند از:گونه فسوار قارچ- شرایط زراعی اندام مورد آزمایش مرحله رشدی قارچ میزان آب موجود در بافت چرخه بار دهی و فاصله زمانی بین زمان برداشت و زمان اندازه گیری پروتیین در مقایسه با سایر غذا ها، پروتیین قارچ تازه در حدود 2 برابر پروتیین اغلب سبزیجات( به استثنا نخود سبز و کلم) و حبوبات(نخود لوبیا عدس) است.

اما قارچ خوراکی از لحاظ پروتیین نسبت به منابع پروتیینی استاندارد مانند گوشت(14-20 درصد) ماهی (20-15 درصد) تخم مرغ(13درصد) پنیر(25درصد) در درجه دوم اهمیت قرار دارند.

قابلیت هضم پروتیین قارچ خوراکی عامل بسیار مهم در تعیین ارزش غذایی آن میباشد. در حدود 71% تا 90% پروتیین قارچ قابل هضم است که این مقدار تا حدودی کمتر از میزان هضم پروتیین گوشت (99%) است.

اهمیت قارچ در رژیم غذایی:

پس از جنگ جهنی دوم میزان کل تولید قارچ خوراکی در سطح جهان افزایش یافته است. در سال 1986 میزان کل تولید جهانی 000/182/2 تن گزارش شده است. کشورهای اصلی تولید کننده در جهان عبارتند از چین- فرانسه- هلند- ایتالیا- ژاپن- انگلستان- آمریکا. کشور آلمان با مصرف سرانه 5/2 کیلوگرم در سال بالاترین مصرف سرانه جهان را دارا میباشد.

قارچهای خوراکی صدفی:کشت و پرورش قارچهای خوراکی صدفی بسیار ارزان و کم هزینه است.انتخاب و پرورش این قارچ در صنایع تولید غذایی برای کشاورزان با درآمدهای محدود میتواند منبع درآمدی مناسب باشد.گونه های پلوروتوس از جمله قارچهای خوراکی میباشند که در مناطق گرمسیری از رشد مطلوبی برخوردارند و و دارای قدرت تولید بالا و کیفیت مناسب در شرایط حرارتی بالا میباشند. بسیاری از گونه های پلوروتوس بر روی چوبهای پوسیده یا در حال پوسیدن و نیز در سطح تمام چوبهای سخت و بقایای چوبی از خاک اره و ضایعات کاغذ ساقه های سبز موز- برگ نخل و بسیاری از مواد لیگنو سلولزی دیگر رشد میکنند. کشت پلوروتوس در کشورهای جنوب شرقی آسیا- اروپا-آمریکا بسیار رایج است و در طول فصول رشد میتوان از آنها برداشت کرد. از نظر تغذیه و رفع گرسنگی و نیز احیای اقتصاد کشاورزی در کشورهای در حال توسعه پرورش گونه های پلوروتوس نسبت به سایر قارچهای خوراکی از اهمیت و امتیاز بالایی برخوردار است . قارچهای صدفی حاوی پروتئینهای اصلی و ضروری بوده که بر اساس وزن خشک قارچ مقدار آن برابر۱۵-۳۵ درصد از منابع علمی گزارش شده است این قارچها دارای اسید آمینه آزاد نیز میباشند.این قارچها سرشار از ویتامینهای مفید از جمله ویتامین سی - بی - فیاسین میباشند. تفاوتهای موجود در گونه های قارچ صدفی از نظر میزان مواد غذایی به چند عامل بستگی دارد:

مقدار پروتئین قارچ تحت تاثیر نوعی ماده مصرفی در بستر تفاوت میزان ترکیب مواد غذایی و عملکرد قارچهای گونه پلوروتوس بسیار محرز است. قارچهای صدفی به رنگهای سفید آب- خاکستری قهوه ای- رنگارنگ- طلایی و صورتی دیده میشود.از نظر تولید محصول قارچهای صدفی محصولات با ارزشی میباشند که به دنبال تکامل حوضه قارچ از کمپوست مصرف شده آن به عنوان غذا برای نشخوار کنند گان پرورش حلپور استفاده میشود.توده کاه که به عنوان یک منبع غذایی برای پرورش قارچ صدفی استفتده میشود بعد از برداشت محصول کمپوست مصرف شده آن ترکیب مناسبی برای تهیه کود برگ- کوابیلوژن و خاکهای جدید میباشد. قارچهای صدفی با تولید مواد ضد نماتد به سالم سازی محیط کمک میکند.

پرورش قارچ صدفی:

قارچ صدفی را میتوان در فضای سر بسته کشت داد. این فضا میتواند یک اتاق گاراژ و حتی آلونک ساده ای باشد که کاربرد زیادی برای سایر امور ندارد وجود قفسه هایی در اتاق جهت پر آویزان نمودن یا قرار دادن توده های کشت بر روی آن لازم است تا توده ها با کف اتاق تماس پیدا نکنند.سالن کشت و پرورش: گونه های پلوروکوس را اغلب در محیط های سر پوشیده پرورش میدهند. اتاقهایی که از امکان هوا دهی خوب برخوردار باشند برای این کار مناسبند .در نواحی مرطوب ، اتاقهای قدیمی مناطق روستایی که با چوب یا خشت و آجر ساخته شده و روی بدنه یا سقف پشت بام آنها با کاه گل اندود داده شده بسیار مناسب است . کف چنین اتاقها باید از سیمان باشد و لوله های لازم برای هوادهی نیز در سقف یا دیوار آنها نصب شود.بهتر است اتاقها دارای ابعاد 5/3×3×3 متر و با دو دریچه گوچک در عقب و یک در ورودی در جلو باشد.2-بستر قارچ: بیشتر بقایای گیاهی سلولز دار از قبیل کاه و کلش غلات ساقه های ذرت- نیشکر-تفاله نیشکر- برگهای موز- شاخه های کاذ ب و بقایای برگ سایر گیاهان - کاغذ های زاید مواد پنبه و غیره میتوانند برای تهیه سبک قارچ مورد استفاده قرار گیرند. برگ و ساقه برنج و گندم بهترین مواد برای تهیه بستر قارچ میباشند . برای این منظور ساقههای برنج را به اندازه هایی حدود 3 تا 6 سانتیمتر خرد تا مواد سلولزی آن توسط آنزیمهای قارچ راحت تر شکسته شود و کاه حاصل را یک شب در آب میخوابانند، سپس از آب خارج کرده و مورد استفاده قرار میدهند.برای استفاده از کاه گندم آنها را به اندازه های حدود 5-6 سانتیمتر خرد میکنند. شستشو میدهند تا زردی و نا خالصی آن بر طرف شود ،‌سپس به منظور ضد عفونی کردن و افزایش رطوبت کاه آنرا به مدت 15 دقیقه در داخل قابلمه یا بشکه ریخته ،‌ میجوشانند. به طوری که وزن کاه مذ بور 4 برابر وزن کاه خشک افزایش یابد . محتوای بشکه را بر روی سافی میریزند تا آب آن خارج و خنک گردد .

روش تهیه:

برای تهیه بذر قارچ ابندا دانه های گندم مرغوب را شسته و یک شب در آن خیس میکنند . سپس آب آنرا عوض کرده و دانه های خیس خورده را به خوبی در آب میجوشانند تا کاملا نرم شوند . آب اضافی را تخلیه و گندمها را روی یک سطح صاف پارچه ای یا توری پهن میکنند تا آب موجود در سطح انها کاملا تبخیر شود. به منظور جلوگیری از لیز شدن و به هم چسبیدن دانه ها به میزان 2% پودر کربنات کلسیم به آنها افزوده و به خوبی مخلوط میکنند و آنها را تا 4/3 حجم در شیشه های 5/1 لیتری یا 5/0 لیتری تمیز میریزند.

شیشه ها را با درپوشهای پنبه ای محکم پوشانده و پس از قرار دادن یک لایه ورق آلومینیم روی آن به مدت یک ساعت در حرارت 121 درجه سانتیگراد و فشار 15 پوند استریل میکنند.

کیسه های پلاستیکی را تا نصف از گندم آماده شده پر میکنند. یک حلقه آلومینیومی را به قطر و ارتفاع 4 تا 5

سانتیمتر تهیه کرده و دهانه کیسه را از داخل آن عبور میدهند سپس لبه های آنرا روی حلقه برگردانده و به کمک نخ روی حلقه محکم بسته میشود.

پس از استریل کیسه ها یا شیشه حاوی دانه گندم عمل تلقیح با دقت کامل و در شرایط استریل انجام میشود.

برای تلقیح شیشه ها یا کیسه ها را در محل مناسب با حرارت 25 درجه سانتیگراد نگهداری میکنند . در این شرایط پس از 10 تا 20 روز میسیلم در تمامی توده بذر نفوذ کرده و بذر برای استفاده بر روی بستر آماده استمصرف سریع آن پس از آماده شدن بهتر است ،‌زیرا توده های مسیلم قارچ با گذشت زمان و در موقع استفاده سبب یکنواختی در سطح بستر خواهد شد.

پرورش قارچ در منزل

فصل کاشت:

بهترین موقع برای پرورش قارچ در خانه بین ماههای مهر تا آذر است ولی چنانچه امکانات تهویه هوا و متعادل نمودن درجه حرارت محیط محل پرورش وجود داشته باشد می توان قارچ را در ماههای دیگر سال تعمیم داد.
بطور کلی طرز پرورش قارچ مخصوص به خود آنست و می توان آنرا در محیط تاریک پرورش داد و بجز نور مستقیم آفتاب، هر مقدار نور را تحمل می کند. در هر صورت در محل پرورش قارچ علاوه بر آنکه، بایستی تهویه هوا به خوبی انجام گیرد، درجه هوای محیط پرورش نیز باید بین 15 - 10 درجه نگهداری شود. علاوه بر این محل پرورش بایستی کاملا تمیز، قابل شستشو و فاقد درز یا محلی برای پرورش باکتریها، حشرات و قارچهای مضر باشد.

اطاق پرورش قارچ:

عرض اطاق پرورش بایستی بحدی باشد که بتوان از راهروهایی که برای آن تعبیه می گردد، براحتی عبور نمود( حدود 70 سانتی متر) عرض طبقات پرورش قارچ را نیز حداکثر 180 سانتی متر در نظر می گیرند تا بتوان از دو طرف به وسط بستر قارچ دسترسی پیدا نمود و چنانچه طبقات پرورش قارچ در کنار دیوار باشد عرض آنرا حداکثر 90 سانتی متر قرار می دهند. همچنین می توان قارچ را در جعبه های چوبی در اندازه 60 در 90 سانتی متر و عمق 20 تا 25 سانتی متر پرورش داد. به منظور صرفه جویی در هزینه اولیه می توان، هر طبقه را با تخته های سه سانتی متری به عرض 90 تا 180 سانتی متر پوشانده و کود را مستقیما کف هر طبقه ریخته و قارچ را در آن کاشت و به این طرتیب احتیاجی به جعبه های چوبی نخواهد بود. طبقه بندی ها معمولا در طول اطاق پرورش انجام می گردد. روی سطح زمین نبایستی طبقه ای مستقر نمود، حداقل فاصله بین طبقه اول تا کف زمین 15 سانتی متر و فاصله هر طبقه از هم 60 سانتی متر می باشد.
بطور معمول برای پرورش قارچ در خانه فقط سه طبقه در نظر می گیرند و چنانچه اطاق به حد کافی وسیع باشد یک ردیف در طول اطاق در مجاور دیوار و یک طبقه (دو طرفه) در وسط و یک طبقه در طرف دیگر اطاق قرار می دهند بطوریکه دو راهرو به عرض 70 سانتی متر در دو طرف طبقه وسط، 180 سانتی متر باشد.
در یک اطاق بزرگ به طول 9 و عرض 5/6 متر می توان مساحتی در حدود یکصد متر مربع برای پرورش قارچ آماده نمود که از این سالن در هر فصل برداشت می توان استفاده نمود. و به 8 تا 850 کیلو قارچ دست یافت و چنانچه کاشت قارچ در جعبه های چوبی انجام گیرد تولید محصول از این میزان تا حدی بیشتر خواهد شد و در سالنی به ابعاد 5/9 و عرض 5/6 متر تعداد 180 جعبه جایگزین می گردد که محصول آن در یک فصل برداشت به حدود یک تن می رسد.

چنانچه محل پرورش قارچ محدود و کوچک باشد میزان احتیاج به کود و محلیکه باید آنرا تخمیر نمود، متناسب می باشد. لذا ترجیح داده می شود یک محوطه بتونی به ابعاد 5/1 متر ساخته و در مجاور آن محلی برای خروج آب مازاد کود در نظر بگیرند که فاضل آب را بتوان داخل سطل یا یک مخزن بتونی کوچک به ابعاد 40 سانتی متر وارد نمود. کف مخزن اصلی را به ضخامت 15 سانتی متر کاه ریخته و روی سطح کاه یک جعبه ای به ابعاد یک متر از جنس تور سیمی ضخیم که شبکه سوراخهای آن 5/0 سانتی متر  باشد بطوری قرار می دهند که از هر طرف با دیواره مخزن بتونی 25 سانتی متر فاصله داشته باشد و اطراف این توری را از کاه پر نموده و داخل توری را از پهن اسبی مخلوط با کاه پر نموده و پهن را خوب متراکم نموده  و سطح کود را نیز بطور کنبد مانند توده نموده تا آب باران به داخل توده کود نفوذ ننماید.

پس از 3 تا 4 روز به علت فعالیت باکتریهای تخمیر، درجه حرارت محیط توده به 70 درجه می رسد و مقداری از حجم توده کم می شود و در این موقع تمام توده کودی را که در مخزن قرار دارد برای هوادهی به محوطه مجاور توده برمی گردانند و در موقع برگرداندن کود بایستی سعی کرد حتی الامکان به تمام ذرات کود، هوا برسد تا اکسیژن مورد نیاز باکتریهای مخمر تامین گردد و پس از چند ساعت این توده را مجددا به داخل مخزن بذری ریخته و سطح آنرا با کاه بحد کافی انباشته تا سطح کود گنبدی شکل بشود. چنانچه در مخزن کوچک مجاور محل تخمیر فاضل آب جمع شده بوسیله سطل آنرا روی سطح کود می پاشند تا رطوبت توده تامین گردد مدت عملیات بین 15 - 10 روز به طول می انجامد و در این مدت 3 - 4 مرتبه بایستی کود برگردان بشود. و در خاتمه دوره سوم یا چهارم کود به رنگ قهوه ای تیره در آمده و ذرات آن ترد و شکننده شده و بوی مطبوعی از آن به مشام می رسد و چنانچه این شرایط در کود مشاهده نشود دلیل بر آن است که عملیات تخمیر به خوبی انجام نگرفته و در نحوه کار اشکالی وجود داشته است.

نحوه اسکلت بندی:

اسکلت بندی طبقات از نبشی 10 -12 که با ضد زنگ رنگ شده باشد و یا از الوار چهار چوب 10 سانتی متری ساخته می شود و بین ستونها چهار چوبی 5 سانتی متری پیش بینی می گردد. فاصله ستونهای عمودی از یکدیگر 5/1 متر و این فاصله در دو طرف بستر، بایستی حفظ گردد.

تهیه بستر برای پرورش قارچ:

بهترین ماده برای پرورش قارچ، پهن اسبی و کاه می باشد. برای تهیه کود جهت پرورش قارچ مقداری پهن اسبی و کاه را مخلوط نموده و در ابعاد مناسبی در حدود 3 متری آنرا انبار نموده و آنها را روی هم بخوبی بکوبید.(لگد کنید) تا متراکم شود بطوریکه از نفوذ باران به داخل آن جلوگیری گردد. پس از مدتی کوتاه عملیات تخمیر داخل توده کود شروع می شود و درجه حرارت محیط کود بالا می رود. همچنین می توان قبل از توده کردن کود مقداری آهک در حدود یک پنجم حجم پهن به آن اضافه و کاملا مخلوط کنید. سپس آنرا توده نمود این عمل باعث می گردد که عمل تخمیر به تعویق بیافتد و در عین حال آمونیاک تولید شده را جذب و علاوه بر آن مقداری از رطوبت اضافی کود را جذب نماید. بعد از سه روز مجددا این توده را برگ و هوا داده و آنرا مانند دفعه اول، انباشته و روی آنرا بکوبید. سطح آنرا شیب دهید تا آب باران به داخل آن نفوذ نکند و این عمل به فاصله 4 - 2 روز، چهار تا شش مرتبه باید تکرار گردد. لازم به یادآوریست که چنانچه در مرحله اول به کود، آهک داده شده فاصله برگردان کود چهار روزه و در صورتیکه آهک داده نشده باشد فاصله برگردان کود دو روز می باشد.
باید توجه داشت که بایستی دقت و مراقبت در نگهداری میزان رطوبت و حرارت داخل توده به عمل آید. زیرا هر اندازه مقدار رطوبت پهن زیاد باشد، محیط داخل کود، اسیدی شده و کود غیر قابل استفاده می گردد. بخصوص در موقع برگردان کردن کود، چنانچه مشاهده شود که کود بسیار خشک است، بایستی مقدار کمی غبار آب روی آن پاشید، از علائم مشخصه میزان رطوبت کود، آزمایش آنست، چنانچه مقداری کود را در دست بفشارید، نبایستی قطرات آب، از لای انگشتان(در هنگام فشار دادن) بچکد و فقط کافی است در اثر فشار به کود، کف دست، تر بشود. پس از آماده شدن بایستی اطاق پرورش را مجهز نمود.

طرز کاشت قارچ در اطاق پرورش:

پس از آماده شدن کود آنرا به داخل سالن انتقال داده و روی سطح هر ردیف به ضخامت 15 سانتی متر کود را گسترده و سطح آنرا کاملا مسطح می نمایند و این عمل را بایستی خیلی به سرعت و بدون آنکه کود حرارت خود را از دست بدهد انجام داد. پس از تکمیل و انجام کار کلیه درها و منافذ را بسته و مدت چهار روز کود را بحالت خود واگذار کنید تا درجه حرارت کود و محیط اطاق بالا برود و حدود 54 تا 60 درجه برسد و این حرارت به مدت 30 -48 ساعت ثابت باقی بماند، بعد از آن درجه حرارت کود پائین آمده و به 54 درجه می رسد. این عمل را عرق کردن محیط کشت می نامند در حقیقت در این حرارت قسمت اعظم از محیط در اثر حرارت زیاد ضد عفونی شده و لارو حشرات و غیره از بین می روند.

از این تاریخ به بعد تا مدت 5 روز درجه حرارت محیط بستر 10 - 12 درجه پائین می آید تا آنکه درجه حرارت به 23 الی 24 درجه می رسد. این درجه حرارت برای کاشت قارچ مناسب خواهد بود.

اسپر آماده کاشت:

اسپر قارچ را نمی توان مستقیما کاشت زیرا امکان دارد همراه با اسپر قارچ تعداد زیادی قارچهای سمی و غیر مفید وجود داشته باشد. بنابراین بایستی از اسپر آماده کاشت بنام اسپون که در محیط کاملا استریل، محفوظ و سلکته شده رشد کرده و به حالت خواب در آورده اند استفاده نمود.
طرز عمل و تهیه آن بدین ترتیب است که اسپر قارچ خالص شده را در محیط کاملا استریل آزمایشگاه قبلا پرورش داده، بطوریکه میسلیوم قارچ رشد خود را شروع نماید. سپس آنرا در حالت عقیم برده و مانع رشد بیشتر آن می شوند و در محیط کاملا استریل و محفوظ بنام اسپون قارچ به فروش می رسانند.

طرز کاشت اسپون:

یک قطعه اسپون را که در محیط بسته و کاملا استریل محفوظ است باز کرده و به دوازده قطعه کوچک تقسیم نموده و قبلا سطح خاک بستر را به فاصله 25 سانتی متر، قطعه چوبهای در خاک بستر فرو برده و علامت گذاری کنید. در محل هر سوراخ قسمتی از خاک را تا عمق 5 سانتی متر با وسیله ای خارج کرده و با دست چپ یک قطعه اسپون بجای آن گذاشته و روی آنرا بپوشانید بطوریکه عمق کاشت 3-5 سانتی متر از سطح خاک باشد و به همین ترتیب پیش بروید تا کلیه بستر کاشت شود.

 پوشاندن سطح بستر:

 ده تا چهارده روز بعد از تاریخ کاشت اسپون، بایستی سطح کشت را به وسیله یک لایه دو سانتی متری خاک استریل شده پوک و منفذدار پوشانده و کاملا آنرا مسطح و یکنواخت نمود. در این موقع درجه حرارت بستر بایستی 5/15 درجه باشد. باید توجه داشت که در موقع روکش کردن بستر، اسپون ها باید رشد خود را شروع کرده باشند و میسلیوم قارچ در اطراف محلی که اسپون کاشته شده رشد نموده و گسترش پیدا نموده باشند. در این موقع بوی مطبوع قارچ در محوطه و در محل بستر به مشام می رسد و در این موقع باید کاملا دقت شود تا به هیچ وجه، بستر کشت تکان نخورد و جابجا نشود و مخصوصا اگر تخته کف و طبقات شکم داده و یا قدرت نگهداری بستر خاک را نداشته باشد میسلیوم قارچ ها پاره شده و تمام محصول از بین می رود.
 پس از پوشش نمودن سطح بستر، میسلیوم رشد سریع خود را شروع کرد و برای تسریع در رشد میسلیوم، درجه حرارت محیط بایستی بین 5/16 - 14 درجه باشد. در صورتیکه درجه حرارت محیط کشت خیلی بالا باشد، بکار بردن آهک در مخلوط خاک پوشش بستر صلاح نمی باشد.

  شرایط برای پرورش و رشد قارچ:

  تهویه:

 تهویه در محیط اتاق کشت باید بطور یکنواخت انجام شود و نبایستی روی سطح کشت را بیش از حد نیاز هوا داد و تهویه در کلیه نقاط اطاق بطور یکنواخت باشد.

 درجه حرارت:

 چنانچه درجه حرارت بستر کشت به کمتر از 14 درجه برسد و درجه حرارت محیط اطاق به حدود 5/7 درجه برسد بایستی اطراف بستر را با پارچه ضخیم پوشاند تا مانع تبادل حرارت به محیط شود. برای سرعت رشد قارچ می توان درجه حرارت محیط را به 5/14 درجه رساند و میزان تهویه را بالا برد ولی باید دقت شود که جهت حرکت هوا به طرف سطح قارچ نباشد.

 رطوبت هوا و آبیاری:

 در موقع تشکیل قارچ، محیط اطاق احتیاج به رطوبت دارد. بطور متوسط بهترین درجه رطوبت برای کشت بین 70 - 80 درصد می باشد. چنانچه درجه رطوبت هوا از این مقدار کمتر شود سطح کلاهک ها ترک برداشته یا سطح کلاهک قارچ لک دار می شود علاوه بر این سطح بستر خشک شده و احتیاج به آبیاری بیشتری دارد. برای تقلیل میزان رطوبت هوا لازم است در نقاط مختلف اطاق، رطوبت سنج های کار گذاشته شود و بطور مرتب مورد بازدید قرار گیرد. در صورتی به علت خشک شدن خاک سطح بستر، احتیاج به آبیاری است. بایستی به وسیله غبار پاش روی سطح خاک آنهم بحدی که آب در سطح بستر جریان پیدا نکند و یا در یک جا جمع نشود آبپاشی کنید. آبیاری را با آب خالص و با درجه حرارت 32 درجه و بسیار با احتیاط انجام دهید.
 درجه حرارت محیط:

 چند هفته پس از روکش کردن سطح بستر، میسیلیوم های قارچ تمام سطح بستر را پر نموده و بطور متوسط 7-8 هفته پس از کاشت اسپون، قارچ های کوچک سر سنجاقی در تمام سطح کشت ظاهر می شوند. در این موقع درجه حرارت بستر بایستی بین 10 -14 درجه باشد ولی هر اندازه قارچها رشد بیشتری پیدا نمایندقارچ می توان درجه حرارت را از 14 به 5/16 رساند و میزان تهویه را نیز بالا برد ولی باید دقت کرد که جهت حرکت هوا، به طرف سطح قارچ نباشد.

 تقویت خاک بستر:

پس از آنکه قارچها بزرگ شده و نزدیک به برداشت شوند می توان روی سطح بستر کود مایع پاشید ولی باید دقت نمود که روی کلاهک قارچ پاشیده نشود این عمل در بالا بردن میزان محصول بسیار موثر است.
 
 برداشت محصول:

 به محض آنکه رشد قارچ بحد کافی رسید و تاج آن شکل کامل خود را پیدا نمود بایستی قارچهای رسیده را جمع آوری نمود و بطور مرتب در طول بستر کشت، بررسی کرد و قارچهای رسیده را جمع آوری کرد. قارچهایی که ترک برداشته و چتر آن باز شده باشد ارزش بازاریابی ندارند. علاوه بر این وزن آن کم می شود و همچنین قارچهایی که زودتر از موقع چیده شوند وزن آنها سبک بوده و از قارچهای درجه دو محسوب شده و ارزش غذایی کمتری دارد.
 در موقع جمع آوری نباید از سبدهای بزرگ برای این منظور استفاده نمود. زیرا فشار قارچهای روی سبد موجب می گردد که قارچهای زیرین خراش برداشته و سیاه شوند برای جمع آوری قارچ، کافی است کلاهک را در دست گرفته و یک پیچ به آن داده تا پایه آن از زمین جدا شود و بلافاصله ساقه کثیف و آلوده را با چاقوی تیز قطع کرد. و قارچ تمیز را داخل سبد گذاشته و حتی المقدور جمع آوری با دستکش انجام گیرد. بهره برداری هر 15 روز یکبار انجام می گیرد و این برنامه مدت دو تا سه ماه به طول می انجامد.