پرورش قارچ6

  روش پرورش قارچ دکمه ای :

کلیه قارچها در دومرحله رشد می کنند:

1)     مرحله رویشی یا اسپان ران

2)     مرحله زایشی یا مرحله بارگیری

در این قسمت در مورد قارچ دکمه ای صحبت خواهد شد :

مر حله اسپان ران:

1)     طول دوره : این مرحله 20 روز طول می کشد.

2)     دما :  باید روی 25 درجه سانتیگراد تنظیم گردد.

3)     رطوبت :  در حدود 75 درصد فیکس گردد.

4)     نور :  کاملا تاریک

5)     تعداد تعویض هوا : 1 تا 2 بار در روز

مرحله زایشی:

1)     طول دوره : 40 روز

2)     دما : 18 درجه سانتیگراد

3)     رطوبت : 98 درصد

4)     نور : کاملا تاریک

5)     تعداد تعویض هوا : 3 تا 4 بار در ساعت

نکات مهم :

1)     روز چهاردهم (که در حدود 70 درصد محیط سفید شده ) باید خاک پوششی داده شود.

2)  از روز 14 تا روز 20 هر دوازده ساعت یک بار و در هر بار 1.5 لیتر آب به ازای هر 100 کیلوگرم کمپوست بصورت اسپری باید بر روی خاک ریخته شود.

3)  از روز بیستم به بعد تا زمانی که اندام زایشی مشاهده نشده است هر زمانی که خشکی ظهور نمود نیز می توان آب پاشی نمود.

4)     اندام زایشی در حدود روز 28 ظهور می نماید.

5)     کلا 3 چین اقتصادی می توان برداشت نمود.

6)      فاصله هر چین 7 تا 10 روز می باشد.

7)     در ایران (وضعیت سنتی) تا 15 درصد وزن کمپوست، قارچ می توان کشت نمود.

8)     زمان تهیه بذر و کمپوست باید طوری تنظیم شود که به محض آماده شدن مصرف شوند.

9)     قطر هر کیسه 55 سانتیمتر تا ارتفاع 40 سانتیمتری از کیسه با کمپوست بذر زده شده پر می شود.

10) در زمانی که کلاهک به 4 تا 8 سانتیمتر رسید می توان آن را درو نمود.

11) نحوه دروی آن به این صورت می باشد: ابتدا با انگشتان شست،اشاره و انگشت بزرگ کلاهک قارچ را می گیریم کمی فشار به سمت کمپوست سپس با یک نیم دور به سمت بالا می کنیم.

12) ته قارچ را با یک وسیله تیز می بریم.

13) در انتها باقیمانده قارچ را از بستر خارج، سطح بستر را درست کرده و آن را آبیاری می کنیم.

14) قارچ درجه یک قارچی می گویند که کلاهک کاملا بسته باشد (دکمه ای ).

15) قارچ درجه دو قارچی می گویند که کلاهک آن باز شده اما لاملهای آن مشخص نباشد.

16) قارچ درجه سه قارچی می گویند که کلاهک آن کاملا باز شده باشد (چتری).

17) در یک کارگاه سعی می شود 80 درصد قارچها درجه یک باشد.

روش تهیه کمپوست قارچ دکمه ای :

کمپوست سازی در دو فاز انجام می گیرد فاز I  معروف به فاز تخمیر و فاز II   معروف به فاز پاستوریزاسیون می باشد.

فاز I   :

برای تهیه کمپوست فرمولهای متفاوتی وجود دارد که با توجه به مواد موجود در هر محیط تعیین می شود اما از فرمول زیر می توان در هر محدوده با کمی تغییرات استفاده کرد:

1) کلش گندم   6000 کیلوگرم (محیط اصلی )

2) کود مرغی  3500 کیلوگرم ( مکملها )

3) ملاس 100  کیلوگرم ( مواد غذایی کنستانتره )

4) اوره  100  کیلوگرم ( مواد شیمیایی )

5) گچ هیدراته 400  کیلوگرم (مواد معدنی )

خیساندن:

ابتدا کلش گندم را باید کاملا با آب خیس نمود برای این کار بسته های کلش را از هم باز می کنند و بر روی یک بستری که بتون که دارای زه کش می باشد می ریزند با شلنگ روی آن اب می پاشند و آب خارج شده از زه کش را دوباره روی آن پمپ می کنند (آب کثیف) در ابتدا کلش به سختی آب جذب می کند به ازای هر تن کلش حدود 5000 لیتر آب لازم داریم.

مخلوط کردن:

تمام مواد به جزء گچ را کاملا باهم مخلوط می کنیم و آن را بر روی روی یک بستری که بتون که دارای زه کش می باشد به صورت زیر به اصطلاح قالب می زنیم ( طول بستگی به مقدار کمپوست دارد) :

در تابستان، بهار و پاییز : ارتفاع: 1.2 متر عرض: 1.2 متر

در زمستان: ارتفاع:1.5 متر، عرض: 1.5 متر

به ترتیب زیر این مرحله به اتمام می رسد:

1)     روز اول : مخلوط و انباشت کردن

2)     روز چهارم : اولین برگرداندن

3)     روز هشتم : دومین برگرداندن

4)     روز دوازدهم : سومین برگرداندن

5)     روز شانزدهم : چهارمین برگرداندن

6)      روز بیستم : شروع فاز II

در برگردان سوم و چهارم گچ را نیز اضافه می کنیم

فاز II  :

در این مرحله کمپوست اماده شده در فاز I   وارد تونلی که تمام شرایط تحت کنترل است به منظور پاستوریزاسیون (کشتن کلیه میکروارگانیسمهای بیماریزا ) و کاندیشن یا همان شیرین کردن ( حذف آمونیاک و تبدیل آن به نیترات ) می شود.

در این مرحله در ابتدا دما را به 60 درجه سانتیگراد به مدت 8 ساعت می رسانند سپس دما را تا 52 درجه سانتیگراد پایین می آورند و برای شیرین کردن به مدت 7 روز دیگر در این دما می ماند. پس از رسیدن به دمای محیط آن را بذر زنی می کنند.

نکات:

1)     کمپوست آماده شده باید بوی علف تازه چیده شده بدهد و هرگز اثری از آمونیاک در آن نباشد.

2)     هر کلش باید ترد باشد و هرگز سفت نباشد.

3)  رطوبت کمپوست را باید با دست اندازه گرفت برای این کار کمی کمپوست را در مشت می فشاریم اگر یکی دو قطره آب از آن چکید رطوبت آن مناسب است و اگر شرشر ریخت رطوبت زیاد است وباید رطوبت آن را تبخیر کرد و اگر اصلا نریخت باید به آن رطوبت اضافه نمود.

4)     کمپوست نباید دست را کثیف کند. 

روش تهیه بذر قارچ دکمه ای:

1)    روش تهیه سویه:

می توان سویه مورد نظر را بصورت خالص خریداری نمود ویا از بهترین قارچهای رشد کرده در محیط تهیه نمود به این صورت که در ابتدا محیط کشتی مانند دکستروز آگار را طبق دستور روی قوطی آن تهیه کرد سپس 20 سی سی از آن را در یک پلیت ریخته و به مدت 15 دقیقه در اتوکلاو در دمای 121 درجه سانتیگراد و فشار 1.5 پوند بر اینچ مربع قرار داده وبعد از سرد شدن در شرایط استریل از بین پایه و کلاهک وهمچنین 2 سانتیمتر بالاتر از پایین پایه در روی آن قرار می دهیم وسپس بصورت بر عکس در انکوباتور در دمای 25 در جه سانتیگراد به مدت 14 روز می گذاریم که در این صورت کل پلیت پر از میسیلیوم می شود.

2)    تهیه بذر:

در ابتدا    Kg 10 گندم دیم را به مدت 15 دقیقه در  15 لیترآب می جوشانیم ( بهتر است چند قطره مایع ظرف شویی در ان بچکانید ) سپس با شعله خاموش 15 دقیقه دیگر در آب بماندو بعد ان را در روی یک توری پهن کرده تا  آب اضافی آن حذف شود سپس gr 120 گچ هیدراته (سولفات کلسیم ) و gr 30 گرم آهک هیدراته (کربنات کلسیم) بر روی آن ریخته و کاملا هم می زنبم سپس در کیسه های یک کیلویی ریخته و به مدت 2 ساعت در اتوکلاو در دمای 121 درجه سانتیگراد و فشار 1.5 پوند بر اینچ مربع قرار داده وبعد از سرد شدن در شرایط استریل از کمی از محتویات پلیت میسیلیوم دار را در کیسه ریخته وبه مدت 14 روز در دمای 25 درجه سانتیگراد انکوبه می کنیم که وقتی تمام گندمها سفید شدند آماده انتقال بر روی کمپوست می باشد.

روش پرورش قارچ صدفی :

برای پرورش قارچ صدفی از دستور زیر می توان استفاده کرد:

مرحله اسپان ران:

1)     طول دوره :  20 روز

2)     دما : 25 درجه سانتیگراد

3)     رطوبت : 75 درصد

4)     نور : ندارد

5)     تعداد تعویض هوا : 1 تا 2 بار در روز

مرحله زایشی:

1)     طول دوره : 40 روز

2)     دما : 20-17 درجه سانتیگراد

3)     رطوبت : در حد اشباء (مثلا 95 درصد )

4)     نور : در حد مطالعه

5)     تعداد تعویض هوا : 3 بار در هر ساعت

چند نکته:

1)     در روز پنجم سوراخهای ریزی در کف کیسه ها برای تنفس ایجاد می کنیم.

2)     کیسه ها در حدود 10 کیلویی باشند مناسب می باشد.

3)     در روز 14 برشهایی برای خارج شدن اندام زایشی در کیسه ایجاد می کنیم.

4)  برشها  بستگی به میزان رطوبت محیط دارد اگر می توان رطوبت را در حال اشباء نگه داشت می توان کل نایلون را برداشت و اگر نمی توان، باید به هر صورت که می خواهیم برش ایجاد کرد به شرطی که نایلون متلاشی نشود ( می توان بصورت: ضربدری، برشهای موازی، برشهایی به اندازه یک سکه و... باشد ).

5)     کیسه هارا می توان بصورت عمودی از سقف آویزان نمود ویا در قفسه های مطبق قرار داد.

6)      در طول زمانی که برشها را ایجاد نکرده ایم می توان حتی از فرمالین 3 درصد استفاده کرد.

7)     زمانی که 75 درصد کیسه سفید شد از تعویز هوا استفاده نمود.

8)     زمانی که کلاهک به 8 تا 10 سانتیمتر رسید باید چیده شود.

9)     برای چیدن کل کلنی را بسمت داخل فشرده سپس با پیچش به بیرون می کشیم.

10) باقیمانده ته قارچ را از کمپوست بیرون می کشیم.

11) بعد از درو باید کیسه ها را با شلنگ آبیاری نمود.

12) سه چین اقتصادی می توان برداشت نمود.

13) فاصله هر چین از چین بعدی 7 تا 10 روز می باشد.

روش ساخت کمپوست قارچ صدفی:

برای ساخت کمپوست می توان از کلش گندم که به اندازه 7-3 سانتیمتر خورد شده است استفاده نمود. کلشها را می توان به روشهای متفاوتی پاستوریزه نمود از جمله :

1)     جوشاندن

2)     مواد شیمیایی

3)     غرقاب کردن

4)     بخار آب

در اینجا بهترین راه که همان روش جوشاندن است را به اختصار توضیح می دهیم :

ابتدا کلشها را در گونی آردی (گونی 50 کیلویی ) می ریزیم سپس در دیگی که برای جوشاندن تهیه نمودیم می چینیم سپس روی آن را تا لب گونیها آب می ریزیم و از زمانی که به جوش آمد به مدت 2 ساعت بجوشد سپس آب آن را تخلیه کرده و در محلی در حد استریل به مدت 2 روز می گذاریم بماند تا آب اضافی آن تبخیر شود و بعد از آن بذر زنی می کنیم.

نکات مهم:

1)     کلشها نباید زیاد بجوشد زیرا باعث ایجاد کپک سیاه می شود.

2)     باید آب اضافی کلشها تبخیر شود در غیر این صورت باعث ترشیدگی می شود.

3)  کلشها باید تا اندازه 7-3 سانتیمتر خرد شوند در غیر این صورت میسیلیومهای اولیه برای رسیدن به همدیگر باید انرژی زیادی صرف کنند. 

روش بذر زنی :

به هر روشی که مقدار خاصی بذر با مقدار خاصی کمپوست مخلوط شود را بذر زنی گویند.

برای قارچ دکمه ای 1.5 تا 5 درصد وزنی کمپوست مصرف می شود.

روشهای زیر برای بذر زنی وجود دارد:

1)  روش ناحیه ای : در این روش کیسه پس از پر شدن از کمپوست سوراخهایی در فواصل معین ایجاد کرده و یک قاشق از بذر را در آن می ریزند وسپس کمی کمپوست بر روی آن می ریزند.

2)     روش مخلوط : کمپوست و بذر را با هم مخلوط کرده و سپس در کیسه می ریزیم.

3)  روش لایه ای : ابتدا کمی کمپوست در زیر می ریزند سپس کمی بذر می زنیم و بعد دوباره کمپوست و روی آن بذر می ریزیم این کار را تا انتها انجام می دهیم.در اینجا باید متذکر شد که مقدار بذر در هر لایه برابر باشد.

اما بصورت کلی ابتدا مخلوط می زنند سپس یک لایه بذر روی کمپوست می ریزند و بعد روی آن یک لایه نازک کمپوست می ریزند

روش ضدعفونی سالن پرورش قارچ:

برای ضدعفونی سالن می توان از فرمالین ( فرم آلدئید ) استفاده نمود به این صورت که :

به ازای هر 3 متر مکعب از فضای سالن : 60 سی سی از فرمالین 15 درصد را داخل سالن می ریزیم و بعد از گذشت 48 ساعت تمام هوای داخل را خارج می کنیم.

شرایط اثر فرمالین:

1)     دما بالای 35 درجه سانتیگراد

2)     رطوبت به حداقل ممکنه

3)     تا 48 ساعت هوا خارج نشود

بطور کلی هوای گرم و خشک نیاز دارد.

روش شناسایی قارچ سمی از خوراکی :

برای شناسایی قارچهای سمی از خوراکی فقط یک راه دقیق و مطمئن وجود دارد و آن هم آزمایشگاه است و فقط شناسایی جنس و گونه کافی نیست زیرا در بین قارچهای خوراکی، قارچ سمی و در بین قارچهای سمی، قارچهای خوراکی وجود دارد.

اما به صورت صحرایی روشهایی وجود دارد اما دقیق نیستندکه عبارتند از:

1)     اگر در یک آب جوش جوشانده شود بخارات حاصل از قارچ سمی، قاشق نقره ای را سیاه می کند.

2)     اگر قارچ سمی را در شیر خوراکی بیاندازیم شیر را می برد.

3)     قارچهایی که پایه آن در کیسه ای قرار دارد سمی است.

4)  نوعی قارچ که کلاهک آن قرمز با دانه های سیاه می باشد قارچی است بسیار سمی که قدرت آن را دانشمندان در جزء قویترین سموم قرار داده اند.