۱- روش کشت در کیسه پلا ستیکی
۲- روش کشت در جعبه چوبـــــی
۳- روش کشت در جعبه پلا ستیـکی
۴- روش کشـت در پشـــته
۵- روش کشت در قفسـه هـای فلزی ویا چوبی
۶- روش کشت پـایـه ای ( ستونی )
۷- روش کشت بر روی کنده درختان
۸- روش کشت از طریق تزریق ریسه برکنده های درختان
جهت مشاهده کامل این متن می توانید روی کلمه ادامه مطلب در زیر کلیک نمائید.
مروری بر روش های مختلف کشت قارچ صدفی
۱- روش کشت در کیسه پلا ستیکی
۲- روش کشت در جعبه چوبـــــی
۳- روش کشت در جعبه پلا ستیـکی
۴- روش کشـت در پشـــته
۵- روش کشت در قفسـه هـای فلزی ویا چوبی
۶- روش کشت پـایـه ای ( ستونی )
۷- روش کشت بر روی کنده درختان
۸- روش کشت از طریق تزریق ریسه برکنده های درختان
۱- روش کشت قارچ صدفی در کیسه پلاستیکی
مایه قارچ مورد نیاز برای یک بسته کمپوست حدوداً ۲۵۰ گرم بذر قارچ صدفی جهت تلقیح در ۸الی ۱۰ کیلوگرم ازکاه وکلش گیاهان تیره غلات در نظر گرفته شده است وتا لحظهای که کمپوست شما آماده نشده است به هیچ عنوان درب بسته را باز نکنید چون احتمال آلودگی آن خواهد بود.
۱- یک کیسه پلاستیکی به قطرcm ۵۰ و به طول ۱۰۰cm انتخاب کنید. ( کیسههای بسته بندی میوه جات مانند خیار و... )
۲- طبق شکل A تعداد سه عددسوراخ به قطر یک سکه ۵۰ ریالی در ته کیسه و چندین سوراخ در بدنه کیسه در نقاط مختلف جهت خروج آب اضافی وتهویه بستر ایجاد کنید(جمعا حدود ۳۰ سوراخ میشود).
۳- مقدارحدوداً ۸ الی۱۰کیلوگرم گاه یا کلش یکی ازگیاهان تیره غلات را تهیه نمائید.(گندم ـ جو ـ چاودار ـ یولاف ـ برنج ـ ذرت ـ سورگوم و ... )
کلش = اگر محصول غلات را با دستگاه کمپاین برداشت نمایند( درو ) نتیجتا ساقه های غلات به طول ۸ الی ۱۴ سانتیمتر طول خواهند داشت که به آنها کلش کفته میشود . یعنی طول ساقه ها بزرگ خواهد بود
گاه = اگر محصول غلات را با دستگاه خرمن کوب خرمن نمایند ( جدا کردن دانه ها ار پوسته غلات ، کلوم وکلومل ) ساقه های حاصل کوچک خواهد بود که به آنها گاه گفته میشود .
۴ - کلشهای تهیه شده را در یک ظرف بزرگی ( قابلمه ـ دیک ) ریخته و روی آنها آب معمولی ( سرد ) ریخته بطوری که گاه وگلشها در آب غرق آب شوندوبعدروی شعله گاز(یا هر نوع منبع حرارتی) قرار دهید واز لحظه به جوش آمدن کامل آب حداقل به مدت ۳۰ دقیقه به کلشها حرارت داده وکلشهای در حال حرارت را گاهی زیر و رو نمائید.
( جوشانیدن گاه ویا گلشها به سه علت انجام میگیرد A . اگر در داخل گاه ویا گلشها بذر غلات ویا هر بذر دیگری قرار گیرد در اثر حرارت که موقع جوشانیدن به آن داده میشود جنین آن از بین رفته و دیگر به هیچ عنوان اگر در محیط مرطوب قرار گیرد جوانه نخواهد زد B . در اثر حرارتی که به آنها داده میشودهر گونه آلودگی داشته باشد از بین خواهد رفت .Cبا توجه به اینکه دیواره گاه وکلشها در حالت خشک سفت وخشبی هستند لذا نفوذ ریسه های قارچ به دیواره آنها مشکل خواهد بود وبه خاطر اون اگر گاه وگلشها در آب جوشانیده شوند بهتر است . )
۵- بعد از پایان زمان قید شده کلشها را از یک آبکش ، آبکش نموده و آب اضافی آن را بگیرید.
۶ - بعد از آبکش نمودن چند دقیقهائی اجازه دهید تا کلشها خنک شوند.
۷- کلشهای خنک شده را به کیسه پلاستیکی تهیه شده به ارتفاع حدوداً ۱۰-۱۵ سانتیمتر پر نموده وبا کف دست به آنهاکمی فشار داده تا کیسه حالت استوانه بدهید.
۸ - دهانه بطری یا بسته حاوی مایه قارچ ( بذر قارچ ، اسپان قارچ ) را باز کرده وتوسط یک میلهای تمیز و آغشته به الکل،محتویات درونی را که به حالت فشرده و چسبیده به هم هستند، را به هم زده، و از هم جدا نمائید.
۹-مقدار ۲۰ الی ۲۵ گرم از مایه قارچ(بذر درون بسته) را به کف دستتان(که قبلا حتما با آب وصابون شسته اید) ریخته وخوب از هم جدا نموده و بطور تصادفی بر روی کلشهای پهن شده در ته کیسه پلاستیکی بپاشید.
۱۰- مجدداً از کلشهای سرد شده را به همان ارتفاع و اندازه برداشته و به درون کیسه پر نمائید تا روی بذور پوشیده شود و با دست روی آنها کمی فشار دهید تا تماس کامل حاصل گردد.
۱۱- دوباره بذر پاشیده و روی آنها کلش اضافه نمائید و این کار را آنقدر ادامه دهید تا اینکه هم کیسه پر شود وهم بذر و کلشتان تمام گردد.
۱۲- درب کیسه پلاستیکی را محکم بسته و زیر آن یک ظرفی (بهتر است پلاستیکی باشد) قرار دهید تا آب اضافی درون کیسه که به مرور زمان خارج خواهد شد اطراف را خیس وکثیف نکندالبته اگر فقط ، یک بسته کشت داده ودر آشپزخانه یا راه پله قرار داده اید.
۱۳- کیسه را در یک محیطی با دمای بین ۱۸ الی ۲۴ درجه سانتیگراد تا زمانی که کیسه را ریسههای قارچ پرنماید که معمولاً بین ۱۴ -۱۶ روز طول میکشد قرار دهیدبطوری که در معرض تابش نور مستقیم آفتاب نباشد.
۱۴- بذر قارچ کاشت داده شده تا مرحله ظاهر شدن اولین ته سنجاقی ها ( قارچ های اولیه ) نیازی به نور – رطوبت – آبیاری ندارد و همان مقدار رطوبتی که موقع جوشانیدن گاه ها در آب به خود جذب کرده اند کافی است ولی بعد از طی مراحل و زمان قید شده (۱۴ – ۱۶ روز) کیسه سفیدی در اختیار دارید که حاوی میسیلیومهای قارچ است ، از این لحظه به بعدکه اولین قارچها ظاهر میشوند حتما باید به محیط رطوبت ، نور و کمپوست را آبیاری نمود.
ظاهر شدن ته سنجاقیها
۱۵- بعد از ظاهر شدن اندامهای بارده قارچ ، روزی در دو نوبت و بسته به میزان درجه حرارت منطقه پرورش و رطوبت محیط مقدار۴ - ۵ لیتر آب بر روی بستر ریخته تا ضمن آبیاری ، رطوبت زیر پلاستیک نیز تامین گردد.
۱۶- جهت تامین رطوبت محیط وبستر در منزل که باید بین ۸۵ الی ۹۰% باشد میتوان طبق شکل B یک چهار چوب تهیه نموده وبر روی آن پلاستیک کشیده وبسترتان را زیر آن قرار دهید، و بعد از هر بار محصول دهی و برداشت محصول برای اینکه ته بستر در طی دوره خشک نشود بهتر است بستر را به صورت سروته ( وارونه ) قرار داده و آبیاری نمائید و تا برداشت محصول سری بعد به همان شکل باقی بماند وتا مدت حدود۴ ماه برای شما هر ۱۰ الی ۱۲ روز یک بار قارچ خواهد داد بطوری که به ازای هر کیلو گاه خشک کمپوست اگر خوب مراقبت گردد ۸۰۰ الی ۸۵۰گرم در طی دوره محصول قارچ خواهد داد.
۱۷- نظر هموطنان عزیز را به این نکته معطوف میداریم که تا زمانی که قارچ بر روی بستر مشاهده نکردهاند به هیچ عنوان به کمپوست آب ندهید. مگر اینکه ، کمپوست در حال خشک شدن باشد.
۱۸- در صورت مواجه شدن با هرگونه مشکلی در مراحل پرورش قارچ با ما تماس حاصل نموده و رفع اشکال نمائید.
توجه :
از همان لحظه اول کار در ته کیسه پلاستیکی،حدوداً سه عدد سوراخ به انداز یک سکه 50 ریالی ایجاد نموده تا آب جمع شده در ته بستر از آنجا خارج شده و باعث گندیدگی آن نشود.
۲- روش کشت در جعبه های چوبی: اینروش پرورشقارچ برای اولین بار در سال ۱۹۳۴ در آمریکا آغاز شد و روش کار بدین صورت بود که ابتدا یک جعبه چوبی تمیز را انتخاب کرده و به قسمت درونی آن یک لایه نایلون پــهن میکنند و بعد مواد اولیه تهیه شده را به داخل جعبه بصورت لایه به لایه که بین دو لایه مقدار کمی مایه قارچ ریخته و مجدداً کمپوست را روی آنها اضافه میکنند تا اینکه جعبه پر شود وپس از پر کردن جعبه درب آن را نیز بسته و به یک گوشه ازاطاق پرورش بصورت مایل قرار داده تا آب اضافی آن خارج شود و روی همه جعبهها یک ورق نایلونی کشیده تا از تبخیرآب ازسطحکمپوست جلوگیری شودوحتی گاهینیزهرسهالیچهار روز یکبار مقدارکمیآب بر روی آن اسپری میکنند تا میسیلیومها تمام قسمتهای درونی جعبه را پرنماید پس از تکمیل شدن رشد میسیلیومها در داخل جعبه که معمولاً حدود۱۴ الی ۱۸روز طول میکشدورقه نایلونی را برداشتهوآنها را ازجعبه خارج کرده وبه صورت ردیفی چیده و یا از سقف آویزان میکنند تا شروع به محصـول دهـی کند. مشکلی که در این روش کشت وجود دارد رشد انواع کپکهای آلوده کننده و قارچهای مضرمیباشدروی کمپوست است .
۳- روش کشت در سبدهای پلاستیکی: جعبههای پلاستیکی رایج در بازار که برای حمل میوه وسبزیجات بکار میروند برای این کار مناسب بوده و این روش کشت نیز عیناً همانند پرورش قارچ درجعبه های چوبی بوده وبا این تفاوت که اولاً میزان آلودگی جعبه های پلاستیکی نسبت به چوبی کمتر بوده و ثانیاً دوره استفاده یا عمر آنها از جعبه های چوبی بیشتر است ولی به هر حال روش کار عین روش قبلی است.
۴_ روش کشت پـایهای یا(ستونی):به منظور افزایش در میزان تولید و بهرهگیری هر چه بیشتر و بهتر از جریان هوا در مرکز ( وسط) کیسه پلاستیکی یک لوله فلزی و یا پلاستیکی P.V.C که بدنه آن سوراخدار است قرار داده واز قسمت پایین شروع به پر کرده کیسه با کمپوست وتلقیح آن با اسپان ( بذر قارچ ، مایه قارچ ) نمودهواز کف کیسه وستون،کشت به صورت لایه به لایه انجام میگیرد ودر لایه آخر بعد از پر نموده کمپوست درب کیسه را بسته و تا زمان سفید شدن کمپوست کیسه را در نمیآورند.
۵- روش کشت بـرروی قفسههای فلزی یاتورهای فلزی: برای ساخت قفسههای فلزی ابتدا توسط لولههای فلزی چهار پایههای فلزی (چهارچوب فلزی) را برپاکرده وبعداً روی آن توری مشبک یا همان توری مرغـی نصب میکنندو نهایتاً بر روی آن توری کمپوست به اندازه مورد نظر پهن کرده ومایه قارچ روی کمپوست اضافه کرده و درپایان روی بستریک لایه پلاستیکپهـن میکنندتاجلوتبخیرآب بسترگرفته شودومعمولاً هردو روز در میان یک بار آبیاری میکنند
۶- روش کشت بر روی زمین یا سکو بصورت پشتهای : یکی از روشهای قدیمی بوده و مواد بستری(کمپوست ) را در روی زمین به شکل پشته در آورده و به صورت لایه به لایه مایه قارچ را به کمپوست تلقیح مینمایند ودر نهایت بستر به صورت پشته در آمده و روی آن را با پلاستیک جهت جلوگیری از تبخیر آب میپوشانند تا زمانی که اندامهای قارچ ظاهر شود و آن موقع اقدام به برداشت روکش پلاستیکی مینمایند، البته در صد آلودگی در این روش بالاست.
۷- روش کشت بر روی کنده درختان:
پرورش قارچ بر روی کنده درختان یکی از قدیمیترین روشهای پرورش قارچ به شمار میرود و در کشور مجارستان ابداع شده وبه سایر کشورها کسترش یافته ونحوه عمل بدین شکل است که ابتدا چوبهایی به قطر ۲۵ الی۳۰ سانتیمتر از نوع تبریزی ، بید ، آلش ، ممرز ، بلوط وغیره را به ارتفاع ۳۰ الی ۴۰ سانتیمتـر در اوایل فصل بهار تهیه میکنند بطوری که کندهها باید به حد کافی رطوبت داشته باشند ویا اینکه بطور مصنوعی مرطوب گردند بعداً یک گودالی که عمق آن حدوداً ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر بیشتر از ارتفاع کندههاست در سطح زمین حفر مینمایند البته طول وعرض گودال بستکی به تعداد کنده و عرض آنها دارد سپس به کف گودال مایه قارچ را پخش کرده و بعداً کندههای تهیه شده را به صورت ایستاده در گودال بر روی مایه قارچ قرار داده و طبق شکل ذیل روی قسمت بالای کنده ها نیز مقداری مایه قرار میدهند سپس روی کندهها و گودال را به وسیله شاخه و برگ وساقههای خشک گیاهانی مانند ذرت وغیره بطور کاملا" فشرده پوشانیده ودر نهایت از روی آنها نیز یک لایه خاک به ضخامت ۱۰ الی ۲۰ سانتیمتر میریزند، و همانطوری که متذکر شدیم همه این عملیات در فصل بهار انجام میگیرد وتا فصل پائیز با توجه به دمای محیط ۳ الی ۴ بار باید اقدام به آبیاری خاک اطراف گودال نمود که رطوبت داخل گودال تامین شود وطی ۴ الی ۵ ماه تا فصل پاییز ریسهها شروع به گسترش در روی کندههـا نموده و در فصل پاییز حدوداً اواسط مهر ماه کندهها را از داخل گودال خارج کرده و در محلی تقریباً روشن و دور از تابش مستقیم آفتاب و وزش باد، در زمین جوبی به عمق ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر ایجاد کرده و کندهها را بطور ایستاده در داخل آن جوب خاک میکنند که در آینده کندهها از طریق همین جوی آبیاری شده و رطوبت لازم برای ریسهها را تامین نمایند و معمولاً یکی دو بار آبیاری در هفته کافی خواهد بود .با فرا رسیدن سرما وفصل پاییز ظهور اولین قارچها آغاز میشود ومعمولاً ۳ الی۵ سال متوالی میتوان از آنها قارچ برداشت نمود واین روش اکثراً در مورد پرورش قارچهای مانند پلوروت و شیتاکه مورد استفاده قرار میگیرد که قارچهای چوبخوارند .
۸- روش کشت از طریق تزریق ریسه های قارچ برکنده های درختان
یکی دیگر از روشهای کشت وپرورش گونه هایی از قارچ صدفی همانندروش قبلی ( 7 ) پرورش قارچ بر روی تنه و کنده درختان میباشد منتهی با این تفاوت که در روش قبلی کنده ها را در داخل گودالی دفن میکردند و اسپان قارچ را در زیر وروی کنده ها میپاشیدند ولی در این روش ابتدا در محیط آزمایشگاهی اقدام به رشددادن میسلیومهای قارچ بر روی قطعات چوبی به طول حدود 3 سانتیمتر و قطر یک سانتیمتر بجای تکثیر بر روی بذور غلات نموده واین قطعات حاوی میسلیومها را در بسته بندی های پلاستیکی به بازار عرضه میگردد.
سپس افراد علاقمنداقدام به خرید این بسته ها نموده وکندههای درختانی مانندبید ،تبریزی ، افرا ، توسکا ، سپیداروبلوط به قطر حدود 3۰ سانتیمتروبه طول دلخواه مثلا از5۰ سانتیمتر الی 2 متر را تهیه کرده و توسط یک دستگاه دریل اقدام به سوراخکاری در تنه این درختان به فاصله حدود ۱۲ سانتیمتر و به عمق ۴ الی ۵ سانتیمتر نموده بطوری که قطعات حامل میسلیوم بتواند در این سوراخها جاگیرند
بعد از ایجاد سوراخ در تنه کنده ها اقدام به قرار دادن قطعات چوبی( میخ های چوبی ) حامل میسلیوم در تنه و سورخهای ایجاد شده در کنده ها انتخاب شده کرده و توسط چکش یک ضربه آرامی میخهای چوبی را در جایشان محکم میکنیم.
کنده ها را در یک محیط مساعد از نظر درجه حرارت ورطوبت مرتب در کنار یکدیگر قرار داده و مراقبتهای لازم از نظر رطوبت ، درجه حرارت ، تهویه ، نور را انجام میدهند تا ریسه ها ی قارچ در تنه این کنده ها نیز شروع به فعالیت نمایند وتولید قارچ نمایند و لازم به ذکر است که طول دوره باردهی این روش با توجه به اینکه از کندها تغذیه میکنند طولانی است .